Kim loại nặng là một trong những chất có mặt ở môi trường xung quanh chúng ta và có thể được tìm thấy trong nhiều nguồn thực phẩm khác nhau, có thể gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe của con người ở mức độ nhất định nào đó.

Nhiều kim loại không đe dọa đến sức khỏe nhưng có một số kim loại nặng (những chất này theo nghĩa đen là nặng, đặc và được tìm thấy trong vỏ Trái đất) có thể gây ra một loạt bệnh tật ở trẻ em và người lớn.

Bốn kim loại nặng chính có thể gây ra các vấn đề sức khỏe là thủy ngân, chì, asen và cadmium. Cơ quan Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ đo lường mức độ của các kim loại nặng thuộc top 4 này có trong thực phẩm và nước uống(lấy ví dụ như hàm lượng chì cao trong nước ở Flint, Michigan .) Dưới đây là bốn nguồn kim loại nặng cần chú ý và tránh tiêu thụ với liều lượng cao.

1. Thủy ngân trong cá

Ăn hải sản có lợi cho sức khỏe, nhưng một số loại cá có chứa hàm lượng kim loại nặng là thủy ngân cao. Thủy ngân nên được quan tâm đặc biệt đối với phụ nữ mang thai và bà mẹ đang cho con bú, vì họ có thể truyền kim loại nặng này sang con của họ.

Năm 2016, Nhóm Công tác Môi trường đã thực hiện phân tích những phụ nữ mang thai ăn cá để kiểm tra mức độ phơi nhiễm của họ với thủy ngân. Họ đã đo nồng độ thủy ngân trong mẫu tóc của 254 phụ nữ ăn lượng cá nhiều như chính phủ Mỹ khuyến nghị cho các bà mẹ mang thai.

Khoảng 30% phụ nữ có mức thủy ngân vượt quá giới hạn an toàn do EPA đặt ra, được coi là quá cao đối với phụ nữ mang thai. Những người thường xuyên ăn cá có lượng thủy ngân cao gấp 11 lần so với nhóm người hiếm khi ăn cá.

(Ảnh minh hoạ: Pixabay)

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng 60% phụ nữ có nồng độ thủy ngân trong tóc cao hơn so với những giới hạn nghiêm ngặt hơn được khuyến nghị bởi các chuyên gia khác. Những người thường xuyên ăn cá có lượng thủy ngân cao gấp 11 lần so với nhóm hiếm khi ăn cá.

Cho dù là người có đang mang thai hay không, chúng ta cũng nên tránh ăn cá chứa nhiều thủy ngân. Nói chung, các loại cá nhỏ hơn nằm trong chuỗi thức ăn ít chất dinh dưỡng hơn, chẳng hạn như cá mòi, cá cơm và cá thu có xu hướng ít kim loại nặng hơn. Các loại cá lớn hơn như cá mập, cá kiếm, cá ngừ, cá vược, cá bơn, cá bơn và cá lăng có xu hướng tích tụ nhiều thủy ngân hơn từ đại dương theo thời gian và nên tránh tiêu thụ chúng quá nhiều.

Người nạp vào cơ thể thực phẩm chứa quá nhiều thủy ngân và có thể cản trở chất dẫn truyền thần kinh, làm gián đoạn quá trình truyền thông tin của não, dẫn đến đau đầu, giảm thính lực và tỷ lệ mắc các bệnh về não cao.

2. Chì trong nước hầm xương

Nước hầm xương là một thành phần phổ biến được cho là có tác dụng giảm viêm, nuôi dưỡng làn da và tăng cường sức khỏe đường tiêu hóa. Tuy nhiên, khi động vật (và con người) tiếp xúc với một số kim loại đặc biệt là chì, chúng thường tích tụ nhiều trong xương.

Chưa có nhiều nghiên cứu xem xét các kim loại nặng trong nước hầm xương. Có một nghiên cứu nhỏ (và không được đánh giá ngang hàng) năm 2013 đo mức độ chì trong nước dùng nấu từ xương của gà công nghiệp. Nước dùng được phát hiện có “nồng độ chì cao rõ rệt” so với nước nấu trong cùng một dụng cụ nấu ăn.

Điều này không có nghĩa là chúng ta nên tránh hoàn toàn nước hầm xương, nhưng cũng giống như bất kỳ thứ gì khác, hãy tiêu thụ nó một cách điều độ.

 3. Cadmium và kim loại nặng trong thuốc lá điện tử

Cadmium là một kim loại nặng độc hại có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư . Đặc biệt, hút thuốc lá khiến con người tiếp xúc với mức độ cao của cadmium .

Gần đây hơn, cadmium cũng đã được xác định có trong thuốc lá điện tử . Một nghiên cứu năm 2019 cho  thấy nồng độ của các kim loại nặng khác (chẳng hạn như chì và đồng) có nhiều trong một số hơi do thuốc lá điện tử tạo ra. Một số tiểu bang như California đang tìm cách dán nhãn những sản phẩm này là có khả năng gây ung thư, tương tự như nhãn bắt buộc ở Canada.Gạo basmati trắng từ California, Ấn Độ và Pakistan, và gạo sushi từ Mỹ trung bình có một nửa lượng asen vô cơ so với hầu hết các loại gạo khác.

(Ảnh minh hoạ: Pixabay)

4. Asen trong gạo

Tiêu thụ nhiều lượng asen vô cơ có thể gây ra bệnh tim, bệnh thận, bệnh não và bệnh tiểu đường. Thật không may, gạo thực sự rất hiệu quả trong việc hấp thụ asen từ đất chứa nhiều thuốc trừ sâu, nước tưới và thậm chí cả nước nấu ăn.

Trẻ nhỏ có xu hướng có nguy cơ tiếp xúc với asen cao hơn và FDA cảnh báo, asen không chỉ có trong gạo mà thậm chí còn có trong cả các thực phẩm dinh dưỡng khác cho trẻ sơ sinh. Lúa mạch, lúa mạch và yến mạch là những nguồn dinh dưỡng được ưu tiên.

Người lớn mua gạo có thể tham khảo nguồn Báo cáo Người tiêu dùng này để tìm các loại ngũ cốc ít có khả năng chứa kim loại nặng. Một rút ra chính: “Gạo basmati trắng từ California, Ấn Độ và Pakistan, và gạo sushi từ Mỹ trung bình có một nửa lượng asen vô cơ so với hầu hết các loại gạo khác”.

Kết Luận

Không phải tất cả các kim loại đều nguy hiểm, nhưng có một số sẽ có thể gây hại cho sức khỏe con người. Top 4 kim loại nặng gây hại cho sức khoẻ cần chú ý là thủy ngân, chì, asen và cadmium. 

Chúng ta nên có một chế độ dinh dưỡng đa dạng không quá nhiều cá, nước hầm xương hoặc gạo, tốt nhất là nên dùng nước lọc và mua thực phẩm hữu cơ khi có thể . Điều này sẽ giúp chúng ta giảm thiểu việc tiêu thụ những kim loại gây hại cho sức khoẻ một cách tốt nhất.

Ngọc Mai